Koń szuka jeźdźca

Interesujące fakty o ogierach rozpłodowych - co musisz o nich wiedzieć?

Przed podjęciem decyzji dotyczącej sprzedaży ogiera rozpłodowego lub w szczególności kupna ogiera rozpłodowego, warto poznać kilka istotnych informacji o tym zwierzętach. Otóż dobór osobników do rozrodu w stadninach bezsprzecznie należy do najważniejszych elementów pracy hodowlanej. Dlatego właśnie zarówno ogiery rozpłodowe, jak i klacze, są dopasowywane tak, aby określone i pożądane cechy mogły się ujawnić u potomstwa. Wiedza na temat szeroko rozumianego rozrodu koni wciąż się powiększa, co jednak ciekawe, o wiele lepsze parametry rozrodu widoczne są u koni żyjących w warunkach naturalnych. Ogiery rozpłodowe w hodowli poddawane są starannej selekcji. Wśród kluczowych czynników wymienia się:

• rodowód,
• osiągnięcia,
• prawidłową budowę ciała,
• cenę konia.

Sukcesy hodowlane ogierów ocenia są przede wszystkim pod kątem zdolności płodzenia zdrowych źrebiąt, a także na podstawie osiągnięć młodych w dziedzinie, w której są wykorzystywane. Ponadto w Polsce istotną rolę pełni też bonitacja - jest to punktowana ocena typu, pokroju oraz budowy konia. W przypadku niektórych ogierów, np. czystej krwi arabskiej, mogą one uzyskać licencję na krycie klaczy innych ras poprzez sprawdzenie dzielności na próbach wyścigowych. Natomiast klacze swojej rasy mogą kryć wszystkie ogiery, które zostały uznane za rozpłodowe, czyli posiadają odpowiednią budowę i zostały wpisane do księgi stadnej. Coraz rzadziej stosuje się natomiast tzw. dopuszczenie do rozrodu na podstawie intuicji właściciela.

O dopuszczeniu ogiera do rozpłodu naturalnego decydują także odpowiednie przepisy, jak już wspomniano, koń musi w tym celu przejść odpowiednie badania i oceny. Orzeczenie lekarsko-weterynaryjne wystawia lekarz weterynarii, badanie to powinno być powtarzane raz w roku. Ogiera rozpłodowego poddaje się wtedy następującym badaniom oraz testom diagnostycznym:

• badanie ogólne - składa się z ogólnej oceny stanu zdrowia na podstawie badania klinicznego oraz badania w kierunku chorób zakaźnych takich jak nosacizna, niedokrwistość zakaźna koni oraz zaraza stadnicza,
• badanie szczegółowe - w jego zakres wchodzi badanie stanu narządów rozrodczych, tj. moszny, jąder i najądrzy oraz jamy napletkowej prącia, badanie odruchów płciowych oraz poziomu libido, czyli popędu płciowego.

Dopiero po uzyskaniu pozytywnej oceny ogier może zostać zakwalifikowany jako ogier rozpłodowy.

Odnośnie do ogierów rozpłodowych, bardzo istotne też są ich zachowania płciowe. Najbardziej widoczne są one w obecności grzejącej się klaczy, czyli klaczy w rui. Wtedy to ogier obwąchuje klacz, podszczypuje ją zębami, często również unosi jedną kończynę, ociera się i tupie. Najczęstszym i najbardziej charakterystycznych zachowaniem płciowym jest jednak tzw. "flehmen", czyli wyciągnięcie szyi przy jednoczesnym wywinięciu warg. Mając na uwadze kupno ogiera rozpłodowego warto wiedzieć, że są one użytkowane przez określony czas - wiele zależy tu od rasy oraz intensywności prowadzonego krycia. Większość samców pełni rolę ogierów rozpłodowych nawet do 20. roku życia, zazwyczaj jednak utrzymuje się je w stadzie nie dłużej niż przez 13 lat. Zależnie od dostępnych możliwości i innych czynników, hodowca może zdecydować się na różne metody krycia. Najczęstszym sposobem jest oczywiście krycie naturalne, w ramach którego wydziela się dwa podtypy: krycie tabunowe i krycie dozorowane. Pierwsze z wymienionych odbywa się w sezonie wiosenno-letnim i polega na wypuszczeniu na pastwisko kilku klaczy oraz jednego ogiera rozpłodowego. W takiej sytuacji skuteczność krycia jest bardzo wysoka. Alternatywą jest natomiast wspomniane wcześniej krycie dozorowane, określane także jako "krycie z ręki". W tym celu należy najpierw przygotować klacz w rui do stanówki i doprowadzić do niej ogiera. Znacznie rzadziej stosuje się natomiast inseminację, za pomocą której można np. uzyskać dużą liczbę potomstwa od jednego samca - i to bez konieczności transportowania zwierzęcia.